مبتلابه یا مبتلا به؟
یکی از علاقمندان به ادبیات فارسی به‌نام آقای "مجید" مطلب این حقیر (معتنابه) را در وبلاگم‌ خوانده و در ستون نظرها نوشته:
[لطفاً در مورد "مبتلا به" و "مبتلابهْ" هم نظرتان را بفرماييد!
عبارت يا واژه‌ی "مبتلا به جامعه" را دوستم به‌كار برده و الان جاى بحث شده است.
نظر من اين است كه "مبتلابهْ جامعه" بايد گفت يا نوشت
و "مبتلا به ديابت" اما ايشان نظرشان اين است كه هر دو "مبتلا به" می‌شود و درست است كه بنويسيم!]
*
دوست عزیز!
حق کاملا با شماست!
یکی از دوستان ادیب من که صاحب‌نظر در زبان عربی است، می‌گوید: برای نمونه از چنین عبارتی؛ [مقوله‌ی آموزش رعایت نکات بهداشتی یک موضوع مبتلابه° جامعه‌ی امروز ماست] این معنا اراده می‌شود:
[اجتماع امروز ما درگیر مسئله‌ی آموزش رعایت نکات بهداشتی است!]
در اینجا ترکیب "به" عربی است و های آخر آن ملفوظ و ساکن و به‌معنای "به‌آن" است و با حرف تاکید فارسی "به" متفاوت است.
[در مقاله‌ی "معتنابه" این حقیر توضیح‌های بیشتری در این‌باره ارائه شده است.]
اما مثلا عبارت؛ (او مبتلا به سیگار است)، معنای (او عادت به سیگار کشیدن دارد) افاده می‌گردد.
دکتر عمید طرز نگارش عربی را هم تغییر داده و بدون فاصله آن را در فرهنگ خود ضبط کرده است:
مبتلابه mobtalābeh
فرهنگ فارسی عمید
(صفت) [عربی: "مبتلیٰ‌به"] مبتلاشده به‌آن؛ مورد ابتلا
*
از آنجا که در فرهنگ‌های دهخدا و دکتر معین "مبتلابه" یا "مبتلی به" معنا نشده است، دلالت بر آن دارد که کاربرد آن در جامعه سابقه‌ی طولانی ندارد!
فضل الله نکولعل آزاد
کرج. چهارم بهمن ماه ۱۳۹۹
www.lalazad.blogfa.com
www.fazlollahnekoolalazad.blogfa.com
Www.f-lalazad.blogfa.com
Www.faznekooazad.blogfa.com
Www.nazarhayeadabi.blogfa.com
Www.fazlollahnekoolalazad.blogfa.com

نوشته شده توسط فضل الله نکولعل آزاد در شنبه یازدهم اردیبهشت ۱۴۰۰ |